Op zaterdag 14 augustus is er een gewone pijlstaartrog (Dasyatis pastinaca) geboren in het aquarium van het Dolfinarium in Harderwijk. Deze geboorte is uniek, omdat het de eerste keer is dat er een pijlstaartrog in het Dolfinarium is geboren. Maar vooral omdat er sprake lijkt van ‘parthenogenese’, een vorm van ongeslachtelijke voortplanting.
Het moederdier zwemt sinds juli 2014 zonder mannetje in haar aquarium rond. Zij is mogelijk niet eerder door een paring bevrucht door een mannetje. Ongeslachtelijke voortplanting is al eerder beschreven bij reptielen, amfibieën en vissen. Ook bij haaien en roggen, maar voor zover bekend niet eerder bij deze soort. Het geboren dier is een vrouwtje.De vrouwelijke pijlstaartrog is samen met een mannelijk dier in september 2013 aangekomen in het Dolfinarium in Harderwijk
Het moederdier leeft in een apart aquarium van Hotel de Noordzee in het Roggenrif. Het is een soort met een gifstekel en zwemt daarom in een dicht aquarium. In juni voelde dit dier zich niet fit en was gestopt met eten. Uiteindelijk werd besloten het dier te vangen voor onderzoek. Bij een echo van de buikholte waren er twee jongen te zien met nu een bijzondere geboorte van een jong als resultaat.
Het jonge dier is op de dag van de geboorte voorzichtig uit het aquarium gevangen en is voor haar eigen veiligheid in een eigen bassin achter de schermen geplaatst. Hier kan zij rustig bijkomen en hopelijk na de geboorte binnen 1-2 weken starten met het eten van kleine hapjes vis, inktvis en garnalen.
Mogelijkerwijs kan door DNA onderzoek achterhaald worden of er sprake is van ongeslachtelijke voortplanting of onderzocht worden of de moeder alsnog jaren na een paring zichzelf heeft bevrucht.
(Afbeelding pijlstaartrog - Dolfinarium Harderwijk)
VOORTPLANTING
De pijlstaartrog is eierlevendbarend. Eierlevendbarend zijn (leicithotropische viviparie) is een voortplantingswijze waarbij de embryo’s zich binnen het vrouwtje ontwikkelen (Martin, onbekend). Ze zitten in een dun vlies dat in de baarmoeder wordt vastgehouden, de embryo’s worden door de moeder gevoed. In de Dasyatidae-, Gymnuridae- en Myliobatidae-families wordt deze voeding gegeven via duizenden lange draden, trophonemata genoemd, die de baarmoedermelk (proteïnerijke histotrofie) via de luchtgaatjes direct in de slokdarm van de embryo’s brengt (Martin, 1994). In de Middellandse Zee bereikt de mannelijke pijlstaartrog geslachtsrijpheid bij een totale lengte van ongeveer 43 cm, met een schijfbreedte van ongeveer 22 cm. Vrouwtjes worden geslachtsrijp bij een iets grotere omvang, 46 cm lang en 24 cm breed (Ismen, 2003). De zwangerschapsperiode is ongeveer vier maanden en er worden 4–7 jongen geboren (IBSS, onbekend). In de Balearen komen grote hoeveelheden pijlstaartroggen naar de kust, naar warme, beschutte gebieden waar zij in mei bevallen. In andere delen van de Middellandse Zee is gedocumenteerd dat de baring plaatsvindt tussen mei en september (Ismen, 2003).
